Maria Stanisława Konopnicka z Wasiłowskich urodziła się 23 maja 1842 roku w Suwałkach, w rodzinie Józefa, obrońcy Prokuratorii i patrona Trybunału Cywilnego Guberni Augustowskiej oraz Scholastyki z Turskich. Wraz z pięciorgiem rodzeństwa: Wandą Zenobią, Janem, Laurą Celiną, Zofią i Jadwigą Julią spędziła w mieście nad Czarną Hańczą pierwszych siedem lat życia. Rodzina Wasiłowskich dzierżawiła mieszkanie w kamienicy Zapiórkiewiczów przy ówczesnej ulicy Petersburskiej 200 (obecnie ul. T. Kościuszki 31 – Muzeum im. Marii Konopnickiej). We wrześniu 1849 roku Wasiłowscy opuścili Suwałki i wyjechali do Kalisza, gdzie urodziła się ich najmłodsza córka Celina Maria. Scholastyka Wasiłowska zmarła w 1854 roku i od tego czasu opieką, wychowaniem i wykształceniem dzieci zajmował się wyłącznie ojciec. W latach 1855–1856 Maria pobierała nauki na pensji sióstr sakramentek w Warszawie, gdzie poznała Elizę Pawłowską, późniejszą Orzeszkową, z którą połączyła ją wieloletnia przyjaźń. W 1862 roku wyszła za mąż za Jana Jarosława Konopnickiego. Wraz z nim zamieszkała w zarządzanym przez niego rodzinnym majątku w Bronowie, a później w Gusinie. Maria i Jarosław Konopniccy mieli liczne potomstwo: Tadeusza (1863–1891), bliźnięta Stefana i Władysława (1863–1864), Stanisława (1865–1929), Zofię (1866–1956), Helenę (1867–1904), Jana (1868–1930) i Laurę (1872–1935). W 1870 roku Maria Konopnicka zadebiutowała jako poetka publikując w tygodniku „Kaliszanin” wiersz „Zimowy poranek”, jednak sukces literacki przyniósł jej dopiero cykl poetycki „W górach”. Pochodzący z niego wiersz „Przygrywka”, zamieszczony w 1876 roku w „Tygodniku Ilustrowanym”, spotkał się z niezwykle przychylną opinią Henryka Sienkiewicza, która pozwoliła zaistnieć Konopnickiej w środowisku twórczym. Od 1877 roku poetka wraz z dziećmi zamieszkała w Warszawie, poświęcając się całkowicie pracy literackiej. W latach 1884–1886 była redaktorem naczelnym tygodnika naukowego dla kobiet „Świt”. 13 lutego 1890 roku wyjechała do Krakowa, rozpoczynając swoją dwudziestoletnią podróż po Europie. Pomimo nieustannej wędrówki poetka nigdy nie utraciła kontaktu z rodziną i krajem, czego wyrazem jest jej niezwykle bogata korespondencja. Konopnicka zasłynęła jako autorka liryk, nowel i opowiadań, wiele miejsca poświęcając w nich tematyce społecznej, ludowej oraz dziecięcej. Szczególną sławę przyniosła jej twórczość patriotyczna, a zwłaszcza pieśń „Rota”, opublikowana w 1908 roku w czasopiśmie „Przodownica” i po raz pierwszy odśpiewana publicznie do muzyki Feliksa Nowowiejskiego 15 lipca 1910, w trakcie uroczystego odsłonięcia Pomnika Grunwaldzkiego w Krakowie. W 1902 roku Konopnicka obchodziła jubileusz 25-lecia pracy literackiej. W darze od narodu otrzymała wówczas dworek w Żarnowcu na Podkarpaciu. Zmarła 8 października 1910 roku we Lwowie i spoczęła na Cmentarzu Łyczakowskim.

DOROBEK LITERACKI MARII KONOPNICKIEJ

Nowele, szkice, obrazki:

Z przeszłości. Fragmenty dramatyczne (1881), Wrażenia z podróży (1884), Cztery Nowele (1888), Moi znajomi (1890), Na drodze (1893), Nowele (1897), Ludzie i rzeczy (1899), Na Normandzkim brzegu (1904), Pan Balcer w Brazylii (1909–1910).

Zbiory poezji:

Poezje (1881), Poezje. Seria druga (1883), Poezje. Seria trzecia (1887), Wybór poezji (1890), Poezje. Seria czwarta (1896), Linie i dźwięki (1897), Damnata. Poezje (1900), Italia (1901), Wybór pism (1902), Z mojej księgi (1903), Drobiazgi z podróżnej teki (1903), Ludziom i chwilom (1904), Nowe pieśni (1905), Śpiewnik historyczny (1905), Głos ciszy (1906), Imagina (1912).

Utwory dla dzieci:

Moja książeczka wierszem opisana (1889), Wesołe chwile małych czytelników (1889), Wiosna i dzieci. Nowa książeczka (1890), Śpiewnik dla dzieci (1891), Filuś, Miluś i Kizia. Wesołe kotki (1891), W domu i świecie. Książeczka dla dzieci od lat 10 do 12 (1891), Czytania dla Tadzia i Zosi (1892), Pod majowym słonkiem. Nowa książeczka dla dzieci napisana (1892), O Janku Wędrowniczku. Dzieciom opowiedziała (1893), O krasnoludkach i o sierotce Marysi (1896), Szczęśliwy światek. Książka dla dzieci (1895), Nowe latko (1896), Na jagody (1903), Jasełka (1906), Jak się dzieci z Rozalią w Bronowie bawiły (1911).

  1. Maria Konopnicka, Warszawa 1879 rok.
  2. Ulica Warszawska w Suwałkach, litografia Alojzego Misierowicza, ok. 1855 roku
  3. Akt chrztu Marii Stanisławy Wasiłowskiej z 23 września 1842 roku
  4. Kościół pod wezwaniem św. Aleksandra w Suwałkach, rycina z 1864 roku
  5. Maria Konopnicka, Warszawa 1879 rok
  6. Maria Konopnicka, Gratz ok. 1897 roku
  7. Fotografia jubileuszowa Marii Konopnickiej, ok. 1902 roku
  8. Maria Konopnicka, ok. 1910 roku